Çatalhöyük'te kazı çalışmaları elli yılı aşkın bir süredir devam etmektedir. 20. yüzyılın ortalarındaki ilk araştırmaların başlamasından önce de yerel halkın yakından bildiği höyük Neolitik dönemden günümüze kadar farklı topluluklarca kullanılmıştır.
Aşağıda bu uzun soluklu çalışmaların kısa bir tarihçesini bulabilirsiniz.
1958
Çatalhöyük; David French, Alan Hall ve James Mellaart'dan oluşan bir grup İngiliz arkeolog tarafından keşfedilmiştir. Alan, Mellaart üzerinde öylesine bir iz bırakmıştır ki eşi Arlette'in de yardımıyla kazı çalışmalarını planlamaya başlamıştır.
1961-1965
Mellaart’ın 1961'deki ilk kazısı, toplamda 39 gün sürmüş ve bu kazı sezonunda figürinlerin, çömleklerin ve duvar resimlerinin yanı sıra 40 ev gün ışığına çıkarılmıştır. 1961'den 1965'e kadar, Mellaart'ın ekibi çalışmalarına devam etmek için her yaz alana geri dönmüştür.
1965-1993
Mellaart, 1965'teki son kazısından sonra Londra Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlamış ve alanda yaklaşık olarak 30 yıl boyunca herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu dönemde, öğrencilerinden Ian Hodder'a Çatalhöyük kazılarını yeniden açması için ilham kaynağı olmuştur.
1993
James'in ve Arlette'nin teşvikleriyle kazı iznini alan ve Çatalhöyük'e gelen Hodder, bu tarihten sonraki her yaz yerli ve yabancı birçok uzmandan oluşan uluslararası takımlarla birlikte alanda çalışmaya başlamıştır.
1998
Mellaart, Batı Höyük'ü 1961'de araştırmaya başlamış olsa da bu alandaki kapsamlı kazılar 1990'ların sonuna doğru Jonathan Last ve Catriona Gibson tarafından gerçekleştirilmiş; 2006'da ise Peter Biehl'in ve Burçin Erdoğu'nun başını çektiği yeni bir Batı Höyük takımı buradaki araştırmayı üstlenmiştir.
2000s
Kazı alanları zorlu hava şartlarına maruz kaldığı için, 2000'li yıllarda Güney Koruganı (2002-2003) ve Kuzey Koruganı (2007-2008) olmak üzere iki adet korugan inşa edilmiştir.
2010s
Her ne kadar geleneksel arazi kazıları Çatalhöyük'teki çalışmaların öncelikli formu olsa da araştırmaya ve analize yeni bakış açıları kazandıran dijital, deneysel ve görsel metotların kullanımı da giderek artmaktadır.
2018
Hodder’ın arkeoloji kazısı için aldığı izin 2018'de sona eriyor ve kazıların yönetimi Türkiye hükümetine geri verilecek. Onların rehberliğinde Çatalhöyük'ün hikâyesi daha yeni başlıyor...
